حاشیه‌ای بر سخنان امام در دیدار جمعى از مداحان اهل‌بیت(ع)

در حال مرتب کردن وسایلم بودم که به برگه‌ی پیش‌نویس ارائه‌ام رسیدم. قرار بود جلسه‌ای باشد برای هماهنگی و ارتقاء اندیشه در جمعی که متاسفانه برگزار نشد. دیدم حالا که توفیق نشد مطلب را در آنجا ارائه کنیم، حداقل پیش نویسی که آماده کرده بودم را منتشر کنم. متن پیش رو حاشیه‌ای است بر سخنان امام خامنه‌ای در دیدار با مداحان و شاعران آئینی که در تاریخ 1395/01/11 برگزار شده است:

متن سخنان امام خامنه‌ای را می‌توانید از اینجا مطالعه کنید: خامنه‌ای.آی‌آر

نوشته‌های توپر مفاهیم فراز‌های بیانات امام خامنه‌ای و باقی بند، حاشیه بنده است:

1. یک وجه خاص که مختص به شیعه است.
   پس در تمدن‌سازی برای ایران اسلامی می‌بایست به آن به عنوان فصل تمایز تمدن شیعه نگاه کرد و پرداخت.
2. پدیده مداحی و نغمه‌سرایی در باب مدح و مصیبت و مرثیه.
   پس شاخه هنر شیعی باید از آن شکل بگیرد. چرا نباید وزن شعری جدید در این باب و بر این مبنا شکل بگیرد که فرح و حزن را بهتر و بیش‌تر منتقل کند.
3. پدیده فوق (بند2) درخور کار علمی است.
   این صحبت امام خامنه‌ای موید حاشیه 1 و 2 این‌جانب است. می‌بایست سبک جدید ایجاد شود که دنیا آن را با مداحی و نغمه‌سرایی شیعی بشناسد.
4. اسوه حسنه بودن  ائمه رواج یابد.
   یعنی سبک زندگی‌سازی؛ و این مهم با بیان و فضائل و خصائص رفتاری فرق دارد. ضمنا نباید به مثابه رساله برخورد شود که تشخیص مصداق به مکلف واگذار گردد. در ساخت سبک‌زندگی، باید مصادیق عینی و ملموس برای مخاطب نمایش داده شده و به او خورانده شود.
5. امام در ادامه اسوه(سازی) را با مثال یاد می‌دهند.
6. مقامات وقتی بیان شوند دل مستم روشن می‌شود... حالت حضور و خضوعی پیدا می‌کند.
   این دقیقا همان تثبیت فواد (قرآن) است که عرض خواهد شد. پس ذکر ائمه باید تا تثبیت فواد ادامه یابد.
7. مورد 6 خیلی خوب است و لی کافی نیست. باید درس بگیریم، درس تقرب الی الله، درس ولایت.
   پس باید همان سبک زندگی‌سازی کاربردی بشود یعنی گزاره بند به بند و قابل اجرا به مخاطب ارائه شود.
8. پرهیز از فضائل و تماثیل ذوقی
   هوی نفس و نحوه و شیوه نفوذ اعتقادی شیطان است. این‌جا همان دلیل انشقاق بچه‌هیئتی‌ها و بچه مسجدی‌هاست. باید با جدیت برخورد شود.
9. مدافع حرم خوب است اما باید به تقویت باورهای جوانان پرداخت.
   این یعنی مداف حرم را با نگرش اسلام سنتی تفسیر نکنید. با اسلام انقلابی بیان کنید که حداکثری است و همه چیز را توحیدی می‌بیند.باید انقلاب‌های علمی در جهان اسلام و جمهوری اسلامی رخ بدهد، انقلاب‌های معرفتی، اقتصادی و فرهنگی. باید به مقوله شهادت در افکار عمق بخشید و نگذاشت یک تصور خیالی، موهوم و عرفانی کاذب از شهادت در ذهن‌ها شکل بگیرد.
   فرم: باید سبک حماسی مختص به شیعه در ادبیات شکب بگیرد. فرم شیعی در شعر پدید بیاید و موسیقی سنتی ایرانی باید سبک حماسی برایش ساخته بشود.
10. وظیفه مداح(یعنی شاعر) تقویت روحیه ما می‌توانیم در علم و مرجعیت علمی است!
    این جمله عملا ساختار متن و محتوی اشعار کنونی را دگرگون می‌کند و باید در اشعار مدینه فاضله‌سازی را شکل بدهیم. البته با این قید که قبل از ظهور باشد!
11. اعتراض صریح به شور در مداحی: شور باید عزم را جزم کند وگرنه به بی‌خیالی، بی‌فکری، ناامیدی و از همه فجیع‌تر  تهی‌دستی معنوی منتج می‌شود.
    باید شور در مداحی را به حماسه تبدیل کرد. حماسه ظرفیتی است که شور را انقلابی می کند و به جریان می‌اندازد.
12. شعر باید فلسفی و اجتماعی باشد: قصیده «مدارس آیات» دعبل خزاعی در براب زیر سوال بردن  فلسفه‌ی وجود بنی‌عباس مورد تایید است.
    از نظر بنده هر شعری می‌باید از یک مقاله علمی برداشت شود یا برعکس. شعری که یک پایان نامه دانشگاهی از آن درنیاید بدرد هیئت تراز نمی‌خورد!

طرح‌سخن:

1. چرا شاعران از محتوی سخنرانی سخنران هیئت مطلع نیستند؟ خصوصا وقتی سخنران در حال ایراد سلسله جلسات بوده و صحبت دنباله‌دار و پر مغزی دارد.
2. ذکر مصیبت آن‌هم مکشوفه خوانی گاهی نشان از ضعف شاعر و مداح برای گریاندن دارد. اگر باشیوه احسن القصصی قرآن کریم آشنا باشیم به جای گریاندن بر بند6 (تثبیت فواد) کارخواهیم کرد.
3. شاعر باید دو بخش را بشناسد: مخاطب و شعرش را / فرم و محتوی را
4. وزن و سبک حماسی خاص شیعه باید در بخش فرم پدید بیاید.
5. اصولا شعر وظیفه‌اش انتقال مفاهیم ثقیل به مخاطبی است که توان دریافت مباحث علمی را ندارد. پس محتوی شعر باید غنی بوده و یک مقاله علمی را با ابزار شعر منتقل کند.
6. شاعر باید تفکیک صحیحی از انسان و نحوه تعامل با او داشته باشد تا بداند هر فرم یا محتویی را چگونه باید به مخاطب منتقل کند.